Baskı

LEI’nin Merkez Bankaları için Sağladığı Değer

---

Haziran 2012’de Finansal İstikrar Kurulu (FSB), herhangi bir finansal işlemde taraf olan katılımcıları belirleyerek finansal raporlamadaki zayıf yönlerin üstesinden gelmek üzere, öneri ve tasarılarını ortaya koyan Finansal Piyasalar için Global Bir Tüzel Kimlik Kodu başlıklı raporunu yayınladı. FSB, 28 Mayıs 2019’da ise Tüzel Kişi Kimlik Kodu’nun Uygulanması Üzerine Tematik İnceleme başlıklı çalışmasını yayınladı. Bu çalışma, Tüzel Kişi Kimlik Kodu’nun (LEI) uygulanmasına ilişkin bir emsal değerlendirmesi raporudur ve LEI’nin global ölçekte daha yaygın kullanımına yönelik kesintisiz bağlılığı dile getirmektedir. FSB, Yirmiler Grubu’nun LEI’yi daha fazla kullanma hedefini gerçekleştirmek için dört öneri seti formüle etmiştir.

FSB’nin önerileri, merkez bankalarının çeşitli işlevleri üzerinde doğrudan ya da dolaylı bir etkiye sahiptir. Bu öneriler, aşağıdaki gibi özetlenmektedir:

• 24 FSB yargı alanı, ilgili Ödemeler ve Pazar Altyapıları Kurulu (CPMI) - Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Organizasyonu (IOSCO) rehberini izlemeli, raporlama ya da açıklama çerçevelerinde ve (finansal piyasa) altyapıları için LEI kullanımını değerlendirmeli, ulusal kullanım stratejileri vasıtasıyla LEI’nin daha yaygın kullanılmasını teşvik edecek yöntemler keşfetmelidir. Bu husus, merkez bankaları için LEI alımında öncülük etmeyi de içermektedir.
• FSB, LEI’nin kendi çalışma alanındaki potansiyel rolünü keşfedecek, muhabir bankacılık ilişkilerindeki düşüşün ele alınmasına yardımcı olmak için ödeme mesajlarında LEI seçeneğinin etkili bir şekilde uygulanmasını kolaylaştıracak ve LEI’nin kullanımını kolaylaştırmak adına standart belirleyici kuruluşlar ve sektör kuruluşlarıyla çalışacaktır.
• CPMI ve Basel Bankacılık Denetleme Komitesi (BCBS) gibi standart belirleyici kuruluşların yanı sıra Dünya Bankası, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası kuruluşlar LEI’yi politikalarına katmanın yollarını incelemeli ve göz önünde bulundurmalıdır. Bu çaba, menkul kıymet hareketleri ve sınır ötesi ödemelerde LEI kullanımına rehberlik etmeyi ve kullanımı teşvik etmeyi içerebilir.
• LEI Düzenleyici Gözetim Komitesi (LEI ROC) ve GLEIF, LEI kaydı yaptıran kuruluşlar için maliyetleri ve idari yükleri azaltmak ve çok uluslu büyük şirketlere yönelik LEI kullanım kampanyaları ile kapsamını genişletmek üzere LEI iş modelini geliştirmeyi göz önünde bulundurmalıdır.

Merkez bankaları için GLEIF hizmetleri

GLEIF, merkez bankaları da dahil, LEI verisi kullanıcılarına geniş bir veri hizmetleri yelpazesi sunarak, hedeflerini yerine getirmektedir. Bu hizmetler aşağıda özetlenmektedir.

Temel hizmetler

Temel hizmetler, LEI verilerine erişimi ve veri kullanımını kapsar. Bu, Düzey 1 verilerini (“kim kimdir”) ve Düzey 2 verilerini (“kim kime sahip”) içerir.

• Düzey 1 verisi: Kim kimdir: Global LEI sisteminin 2012’de Yirmiler Grubu tarafından onaylanmasından bu yana, 200’ün üzerinde ülkede 1,4 milyondan fazla kuruluş bir LEI kaydı yaptırmıştır. Tahsis edilen LEI’ler ile diğer önemli bilgiler ve rakamlar hakkında ayrıntılı bilgi için LEI Arama ve LEI İstatistikleri’ne bakın.
• Düzey 2 verisi: Kim kime sahip: Bu GLEIF hizmeti, bir LEI’ye sahip tüzel bir kişiliğin doğrudan ve nihai ana şirketleri ile bağlı şirketlerine dair açıklık sunmaktadır. Bu, LEI ROC politikasının zorunlu kıldığı gibi, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) ya da Amerika Birleşik Devletleri’nin Genel Olarak Kabul Edilen Muhasebe İlkeleri’ni (GAAP) temel alır.

Katma değer hizmetleri

GLEIF ayrıca kullanıcıları için aşağıdaki hizmetleri sağlamaktadır:

• GLEIF Kayıt Makamları Listesi Yayını. Bu belge, listedeki her sicile benzersiz bir kod tahsis eden yaklaşık 700 ticari sicile genel bir bakıştır.
• Kabul edilmiş yasal yargı alanları için LEI-BIC ISO 9362 eşleme hizmeti.
• Hisse senetleri ve tahviller için LEI-ISIN ISO 6166 eşleme hizmeti, Ulusal Numaralandırma Kuruluşları Birliği (ANNA) ile işbirliği içinde 2019/2020’de tamamlanması planlanmaktadır.
• Tüzel kişi yasal formları için ISO 20275 ELF temelinde herhangi bir ülkenin tüm yasal formlarına bir genel bakış – ISO 20275: Tüzel Kişi Yasal Yapı Kodu Listesi aracılığıyla- 2019’da tamamlanması planlanmıştır.

GLEIF’in stratejisi

1. Kamu sektörü
   Dünya genelinde pek çok yasal yetki bölgesindeki kamu otoriteleri; riskleri değerlendirmek, düzeltici adımlar atmak ve gerektiği takdirde piyasanın kötüye kullanılması durumunu asgariye indirmek ve finansal verilerin doğruluğunu artırmak konusunda LEI'ye güvenmektedir. Ancak, GLEIF Tüzükleri’nin 10. Maddesi temelinde, GLEIF’in kamu sektörünün LEI kullanımı için strateji tanımlama zorunluluğu yoktur. LEI verileri, düzenleme kurumlarına raporlama ve istatistiksel amaçlar gibi çok sayıda kamusal amaç için zaten kullanılmaktadır.
   GLEIF, LEI’nin Düzenleyici Amaçlarla Kullanımıyla bağlantılı olarak, LEI kullanımı da dahil 100’ün üzerinde mevcut ve teklif edilen düzenleyici faaliyetlerin bir özetini sağlayan düzenli aralıklarla güncellenen bir genel bakış yayınlar.

2. Özel sektör
   GLEIF, özel sektörün LEI’nin kullanımı için aşağıdakileri içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan bir strateji formüle etmiştir:

• Sermaye ve para piyasaları (mevzuat tarafından desteklenmektedir): GLEIF, sermaye ve para piyasalarında aktif olan tüm ticaret birliklerine işbirliği talebiyle yaklaşmıştır. GLEIF, Global Ölçekte Önemli Finansal Kurumlar (GIFI) İlişki Grubu gibi LEI-kullanıcı paydaş grupları oluşturmuştur.
• Bankacılık hizmetleri: Ticaret finansmanı, sınır ötesi ödemeler (kara para aklama ve terörün finansmanı (ML/TF) ile yaptırım risklerini azaltmak için) ve müşteri kabulüne yönelik hizmetler. Uluslararası Mutabakat Bankası (BIS), BCBS ve CPMI komiteleri sınır ötesi ödemelerde LEI için bir politika sunmuştur.
• Tedarik zincirleri: Tedarik zincirleriyle bağlantılı olarak, GLEIF, LEI tahsis eden bir kurum olan GS1 ve 45 milyondan fazla şirketin üye olduğu Uluslararası Ticaret Odası (ICC) ile güçlü bir işbirliğine sahiptir. ICC Başkanı, şeffaflığı ve verimliliği artırmak, kara para aklama (AML) ve terör finansmanı (CFT) risklerini azaltmak için LEI’nin (finansal) tedarik zincirine dahil edilmesi amacıyla Kasım 2018’de Yirmiler Grubu liderlerine bir öneri getirmiştir.
• Dijital ekonomi: Bu madde e-ticaret, blok zinciri düzenlemeleri, akıllı sözleşmeler, sertifika yetkilileri, ITU X509 protokolü ve finansal teknoloji firmaları için LEI’yi içermektedir. GLEIF, Sertifika Yetkilisi (CA)/Tarayıcı Forumu gibi çeşitli sektör organizasyonları ile bir diyaloğa sahiptir.

Global bir danışmanlık firmasının desteğiyle, LEI tahsisinde hatırı sayılır bir artışın nasıl mümkün olabileceğini irdeleyen bir araştırma girişimi devam ediyor. Sonuç raporunun 2019 sonlanmadan önce yayınlanması planlanmaktadır.

LEI’nin merkez bankaları için sağladığı değer

LEI aşağıdaki beş merkez bankası işlevini destekleyebilir.

• Finansal piyasa altyapılarının (FMI’lar) ödeme sistemlerini gözetim
  ISO 17442 LEI, finansal piyasa altyapıları (FMI’lar) için etkili ödeme, takas ve hesap görme işlemlerini kolaylaştırmak üzere Finansal Piyasa Altyapılarına İlişkin Prensipler (PFMI), 22. Prensibin gerekliliklerini karşılayan “uluslararası kabul gören ilgili bir iletişim standardı”dır. FSB Tüzel Kişi Kimlik Kodu’nun Uygulanması Üzerine Tematik İnceleme çalışması, politika belirleyicilerin LEI’yi sınır ötesi ödeme işlemlerine dahil etmeyi göz önünde bulundurması gerektiğini önermektedir.
• Operasyonlar
  Belirli merkez bankaları (Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası) gerçek zamanlı brüt hesap kapatma (RTGS) sistemi katılımcılarına bir LEI edinmeyi zorunlu kılmaktadır. Şu anda, ISO 20022 standardı temelinde, ödeme gerçekleştirme mesajlarına da bir LEI’nin eklenmesini zorunlu kılıyorlar. GLEIF LEI-2-ISIN hizmeti merkez bankalarının teminat yönetimini kolaylaştırmaktadır.
• Bankaların denetimi
  Global güveni kolaylaştırmaya yönelik bir adım olarak, bazı merkez bankaları düzenleyici kurum raporlamasında XBRL mesajlarına LEI’nin eklenmesini zorunlu kılmaktadır. XBRL ya da eXtensible Business Reporting Language, dijital iş raporlamasına yönelik açık bir uluslararası standarttır. Yakın zamanda, GLEIF ve XBRL, XBRL standardı ile iXBRL raporlarına LEI’nin eklenmesi için işbirliğinde bulundu.
• İstatistiksel araştırma
  Para, Finans ve Ödemeler Dengesi İstatistikleri Komisyonu (CMFB) LEI girişiminin güçlü bir destekçisidir ve global tüzel kişi kimliği belirleme amacıyla LEI’nin evrensel kullanımını teşvik etmektedir. CMFB, şu anda, LEI’nin veri setlerine nasıl en iyi şekilde dahil edilebileceğini saptamak üzere GLEIF ile işbirliği yürütmektedir.
• Para politikası
  Merkez bankaları, açık piyasa operasyonlarıyla işlem gerçekleştirirler ve karşı tarafın verilerini anlamaya ihtiyaç duyarlar (sözleşme süresi boyunca veri elemanlarındaki değişimlerin dahil olmak üzere).

Lütfen bu makalenin, Merkez Bankaları Ödeme Haberleri’nde yakın tarihte yayınlandığını unutmayın.

---